UX design, czyli projektowanie doświadczeń użytkownika to proces tworzenia produktów i usług, które rozwiązują konkretny problem odbiorcy, jednocześnie zapewniając mu jak najlepsze doświadczenie. Pojęcie to pojawiło się pod koniec lat osiemdziesiątych, wraz z publikacją książki The Design of Everyday Things Donalda Normana, głównego projektanta Apple. Choć sam termin jest stosunkowo młody, idea za nim stojąca jest stara jak świat. Najbardziej podstawowe założenia UX obowiązywały już 4000 lat p.n.e. w starożytnej chińskiej sztuce Feng Shui, która polegała na organizacji przestrzeni w najbardziej harmonijny i przyjazny dla człowieka sposób.
W centrum zainteresowania UX designu znajduje się właśnie człowiek. Głównym celem projektowania jest zwiększenie satysfakcji użytkownika z korzystania z jakiegoś produktu lub usługi. Aby to osiągnąć, projektant musi wziąć pod uwagę wiele różnych czynników i zoptymalizować cały proces interakcji z produktem i marką, począwszy od aspektów takich jak branding i marketing, a skończywszy na funkcjonalności.
User Experience jest dziedziną interdyscyplinarną, która wymaga od projektanta szerokiej wiedzy i umiejętności z wielu obszarów takich jak psychologia, grafika, marketing i IT. Przede wszystkim jednak jest dziedziną empiryczną. Ogromną rolę w UX designie odgrywają badania, prototypowanie i testowanie. Każdy projekt rozpoczyna się od analizy potrzeb odbiorcy, sprawdzenia, jak korzysta z produktu, jakie ma problemy i oczekiwania.
Choć każdy przypadek jest inny, istnieją pewne uniwersalne reguły, o których należy pamiętać przy każdym projekcie. Oto 10 przykazań UX designu, czyli zestaw uniwersalnych zasad, które leżą u podstaw projektowania zorientowanego na użytkownika.
#1. Użytkownik jest najważniejszy
Pierwsza zasada UX designu zawarta jest w samej nazwie. W User Experience najważniejszy jest User. Celem projektowania jest poprawienie doświadczenia użytkownika dlatego koncentracja na nim leży u podstaw wszystkich innych zasad.
Potrzeby użytkownika są na pierwszym miejscu. To im podporządkowane są potrzeby biznesu i preferencje designera. Nie wystarczy, że coś wygląda dobrze z perspektywy projektanta lub spełnia cele firmy. Wszystkie decyzje projektowe powinny być oparte na badaniach użytkowników i zweryfikowane pod kątem funkcjonalności. Zastosowanie tej zasady wymaga zagłębienia się w sposób myślenia użytkowników, zrozumienia jakie problemy chcą rozwiązać z pomocą produktu i w jaki sposób będą wchodzić z nim w interakcję.
#2. Hierarchia, nie anarchia
Hierarchia jest bardzo ważna, ponieważ pomaga użytkownikowi poruszać się po twoim produkcie. Za pomocą hierarchizacji możesz podkreślić znaczenie poszczególnych elementów i ułatwić znalezienie popularnych funkcji. Dobrze zbudowana hierarchia sprawi, że użytkownicy będą poruszać się po produkcie w założony przez ciebie sposób – od najważniejszego, do najmniej istotnego elementu.
#3. Im prościej, tym lepiej
Skupiając się na stworzeniu czegoś kreatywnego i unikalnego, projektanci często zaśmiecają swój produkt. Wprowadzają chaos, zapominając, że prosta forma przekłada się na łatwość interakcji. Projektując kieruj się zasadą less is more – mniej znaczy więcej. Podejście to kładzie nacisk na prostotę, w opozycji do przeładowania funkcjami i elementami dekoracyjnymi.
Zadbaj o to, by użytkownik nie musiał się zastanawiać jak poruszać się po twojej stronie, albo jak używać twojego produktu. Uporządkowanie wizualnego bałaganu, mniejsza liczba elementów i klarowne podkreślenie tego, co najistotniejsze, skutecznie poprawia użyteczność i podnosi zadowolenie klientów.
#4. Kontekst ma znaczenie
Jednym z największych błędów, jakie popełniają młodzi designerzy jest projektowanie „w próżni“, czyli bez zrozumienia okoliczności, w jakich użytkownicy będą korzystać z produktu i czynników, które mogą wpłynąć na ich wrażenia.
Projektując rozwiązanie problemu użytkowników, musisz wziąć pod uwagę szerszy kontekst i przygotować się na czynniki zewnętrzne i wewnętrzne, zakłócające kontakt z twoim produktem takie jak hałas, słaba widoczność, czy rozproszenie odbiorcy. Zanim zaczniesz projektować, zastanów się na jakich urządzeń ludzie będą korzystać z twojego produktu, gdzie będą to robić, czy będą w ruchu oraz jakie emocje będą im towarzyszyć i zaprojektuj rozwiązanie działające w takich właśnie okolicznościach.
#5. Użyteczność ponad estetykę
Nie ma mowy o dobrym doświadczeniu użytkownika, jeśli produkt nie jest funkcjonalny. Aby tworzyć produkty, których używa się z łatwością, musisz postawić na usability testing. Testy użyteczności są niezbędnym elementem świadomego procesu projektowego. Dzięki nim możesz zrozumieć, w jaki sposób użytkownicy korzystają z twojego produktu i zyskać pewność, że twoje rozwiązanie spełnia ich oczekiwania.
Pamiętaj, że proces projektowania nie kończy się wraz z premierą produktu. Projektowanie zorientowane na użytkownika jest procesem iteracyjnym. To znaczy, że badanie potrzeb użytkowników powinno się odbywać zarówno na etapie tworzenia, jak i po wydaniu produktu. Dzięki kontynuacji testów użyteczności będziesz w stanie szybko zidentyfikować i naprawić wszystkie ewentualne problemy i odpowiadać na zmieniające się potrzeby odbiorców.
#6. Przejrzystość i intuicyjność
Najlepsze projekty, to takie, których się nie zauważa. Dobrze zaprojektowany produkt nie wymaga od użytkownika myślenia i podejmowania decyzji. Jeśli wszystkie funkcje będą dobrze widoczne, użytkownik będzie wiedział, co z nimi zrobić. Zadbaj o to, by każdy element twojego projektu miał ściśle określony cel, a następny krok był zawsze intuicyjny.
#7. Dostępność bez ograniczeń
Obowiązkiem UX designera jest sprawienie, by produkt był użyteczny dla jak największej liczby odbiorców. Zadbaj o to, by twoje projekty były dostępne i łatwe w użyciu dla wszystkich, także dla osób z niepełnosprawnościami.
Dostępność jest jednym z priorytetów w dzisiejszym designie. Widać to szczególnie wyraźnie w przypadku aplikacji mobilnych i stron internetowych, które są projektowane tak, by zapewnić dobre doświadczenie osobom z różnymi problemami, między innymi z wadami wzroku. Projektowanie dla osób niedowidzących wymaga uproszczenia warstwy wizualnej, odpowiednio dobranego kontrastu, fontów i kolorów. Warto pamiętać, że niektóre kryteria dostępności nie są opcjonalne, ale regulowane prawem.
#8. Spójność wewnętrzna
Spójność wewnętrzna oznacza konsekwentne stosowanie tych samych komponentów w obrębie całego produktu. Na przykład wszystkie przyciski na stronie internetowej powinny wyglądać identycznie i zachowywać się w taki sam sposób w momencie kliknięcia.
Niespójność nie tylko utrudnia korzystanie z produktu, ale także odstrasza użytkowników. Jeśli korzystanie z produktu wymaga od nich zbyt wiele myślenia i poszukiwania, jest duża szansa, że z niego zrezygnują.
#9. Spójność zewnętrzna
Zasada spójności odnosi się również do oczekiwań użytkowników co do sposobu działania konkretnego typu produktów na podstawie ich wcześniejszych doświadczeń. Ludzie lubią to, co znają. Klient wie jak wyglądają podobne produkty i oczekuje, że także twój będzie posiadał pewne określone elementy. Nie oznacza to, że aby przypodoba się klientom masz kopiować konkurencję, ale że warto skorzystać ze sprawdzonych rozwiązań zamiast wymyślać koło na nowo. Na przykład kiedy projektujesz sklep internetowy, wykorzystaj dobrze znaną wszystkim użytkownikom internetu ikonkę wózka na zakupy. Stosując powszechnie znane rozwiązania sprawiasz, że klient nie musi poświęcać cennego czasu na naukę poruszania się po twoim sklepie i przyspieszasz proces zakupowy.
#10. Elastyczność
Nie wszyscy użytkownicy mają takie same potrzeby i nie każdy będzie korzystał z twojego produktu w identyczny sposób. Na przykład szukając konkretnego elementu na stronie internetowej jedni użytkownicy korzystają z menu, inni preferują wyszukiwarkę. Aby zapewnić jak najlepsze doświadczenie jak najszerszemu gronu odbiorców, twój projekt musi być elastyczny i umożliwiać wykonanie najważniejszych akcji na kilka sposobów.
Projektowanie UX to złożony i wielowymiarowy proces. Jednak jeśli będziesz pamiętać o tych kilku podstawowych zasadach, będziesz na dobrej drodze do stworzenia przyjaznego produktu, który docenią twoi klienci.